دوربین مداربسته" چیست؟
واژه "دوربین مداربسته" برگردان فارسی کلمه انگلیسی  closet circuit television  یا به اختصار cctv می باشد. معنی لغوی آن جعبه جادویی مدار بسته است و به دوربین هایی گفته می شود که در جای خود ثابت اند.
دوربین مداربسته به کلیه دوربین هایی اطلاق می گردد که در محل خود ثابت بوده و تصاویر را به یک یا چند محل ارسال می کنند. از آنجا که اغلب این دوربین ها در حفاظت، نظارت و سیستم های مانیتورینگ امنیت بکار می رود این واژه بیشتر به همین حیطه بر می گردد اما معنی فنی آن حتی دوربین های ویدیو تلفن و کنفرانس را نیز دربر می گیرد.

کاربردهای دوربین مداربسته
کاربرد اصلی و عمده دوربین های مداربسته در سیستم های حفاظتی است اما کاربرد های آن به سیستم های حفاظتی محدود نبوده و از آن فراتر میرود کاربردهایی از قبیل کاربردهای پلیسی ، نظامی، فضایی ،صنعتی ، کنترل ترافیک ، ارتباطات ویدیویی، و تصویر برداری نامحسوس.

انواع دوربین مداربسته
از نظر نوع سیگنال:
-دوربین های آنالوگ
-دوربین های ip (آی پی تحت شبکه)
-دوربین های دو منظوره

از نظر شکل ظاهری و کاربرد متناظر:
-دوربین های دام dome
-دوربین های صنعتی
-دوربین های مینیاتوری
-دوربین های مادون قرمز ir
-دوربین های اسپید دام (دوربین های چرخشی ptz)

از نظر قاب و پوشش:
-دوربین های ضد آب قاب بزرگ (پمپ بنزینی)
-دوربین های مخفی
-دوربین های قاب فانتزی

دوربین های آنالوگ

این دوربین ها نسل ابتدایی دوربین های مداربسته می باشند که برای دریافت و ارسال اطلاعات صدا و تصویر از امواج آنالوگ استفاده می کنند.صدا و تصویر این دوربین ها هر یک توسط کابل دورشته ای جداگانه منتقل می شوند که یک رشته از سیم ها نقش جلوگیری از نویز بر سیم اصلی را ایفا می کند. کابل متداول برای تصویر این دوربین ها کابل کواکسیال rg59 است گرچه ارتباط تصویر این دوربین ها با کابل های مختلف بر حسب نیاز امکان پذیر است.

کیفیت این دوربین ها همانگونه که از نامشان پیداست تابعی از امواج آنالوگ است. امواج آنالوگ همواره در معرض نویز قرار دارد. نویز های مختلف الکترومغناتیسی و نویز های ناشی از نوسانات برق همواره یکی از تهدیدات جدی بر کیفیت دوربین های مداربسته آنالوگ می باشند. به همین دلیل استفاده از کابل ها و تجهیزات با کیفیت بالا روی کیفیت تصویر در این نوع دوربین ها تاثیر بسزایی دارد.

مزایای دوربین های آنالوگ:
-قیمت پایین
-تنوع گسترده در بازار ایران
-سادگی نصب نسبت به دوربین های دیجیتال

معایب دوربین های آنالوگ:
 -کیفیت آنالوگ : کیفیت پایین تر نسبت به دیجیتال
-امکان نویز پذیری: به دلیل استفاده از سیستم آنالوگ
-هزینه بالای سیم کشی
-ارتباط بیسیم با کیفیت پایین و نا امن

دوربین های آی پی تحت شبکه

دوربین های ip نسل جدید دوربین های مداربسته هستند. امروزه بازارهای جهانی تمایل زیادی به دوربین های دیجیتال نشان داده است. این دوربین ها همانگونه که از نامشان پیداست از امواج کاملا دیجیتال برای تحلیل و ارسال داده های تصویر و صدا استفاده می کنند. یعنی برخلاف دوربین های آنالوگ، این دوربین ها از همان ابتدای دریافت تصاویر امواج را دیجیتال می کنند. ضمن بکارگیری از امواج دیجیتال ، آنها تحت بستر شبکه کنترل و مرتبط می شوند. هر دوربین همانند یک وسیله در شبکه عمل می کند و به وسیله شناسه شبکه ip و در قالب الگوها و قوانین شبکه به مرکز کنترل متصل می گردد.

مزایای دوربین های آی پی
-کیفیت بالای تمام دیجیتال
-امکان استفاده بهینه از کابل های ارتباطی
--امکان ارتباط بیسیم با امنیت و کیفیت بالا
-امکان ارسال همزمان تصویر،صدا و برق در بستر شبکه

معایب دوربین های آی پی
-قیمت بالای دوربین ها
-محدودیت پهنای باند
دوربین های تحت شبکه ارتباط نزدیکی با شبکه جهانی اینترنت دارند. می توانند از شبکه داخلی به شبکه اینترنت متصل شوند و یا حتی مستقل از شبکه داخلی به اینترنت مرتبط شده و از آن طریق کنترل شوند. برای ضبط تصاویر آنها دیگر نیازی به dvr  نیست بلکه یک دستگاه که تنها ارتباط شبکه ای ایجاد کرده و داده های دوربین های آی پی را ذخیره کند کافی است. به همین دلیل مفهوم ضبط دیجیتال جای خود را به مفهوم کاربردی تر ضبط شبکه می دهد. دستگاه ضبط تصاویر دیحیتال nvr  بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرد.

دوربین های دومنظوره
این دوربین ها در واقع دوربین های آنالوگی هستند که پرت خروجی شبکه نیز در آنها تعبیه شده است. کیفیت آنها آنالوگ است و امکان استفاده از آنها بصورت دوربین آنالوگ و یا دوربین تحت شبکه وجود دارد.

استفاده از این دوربین ها تنها زمانی توصیه می شود که سیستم مداربسته از نوع آنالوگ بوده اما اتصال یک یا چند دوربین بصورت مستقیم به شبکه مورد نیاز است.

 دوربین های دام dome

معنی لغتی کلمه دام dome گنبد است. در واقع دوربین دام به معنی دوربین گنبدی شکل بوده و عنوان دوربین های سقفی نیز درباره آنها بکار میرود. این دوربین ها بیشتر برای نصب بر روی سقف طراحی شده و در اشکال فانتزی و متفاوتی در بازار موجود است. صرف نظر از قابلیت دید در شب و یا نوع لنز یا نوع امواج به کلیه دوربین های سقفی گنبدی شکل دوربین دام گفته می شود.

دوربین های صنعتی

استفاده از این دوربین ها برخلاف نامشان در بازار ایران، منحصر به مصارف صنعتی نیست. این دوربین ها که نام اصلیشان دوربین های بادی body camera می باشد دوربین های مکعب مستطیل شکلی هستند که معمولا قابلیت نصب لنز بصورت جداگانه روی آنها تعبیه شده است. از آنجا که سایر دوربین ها قابلیت سوار شدن لنز یا تعویض آن را ندارند از این دوربین ها بیشتر در جاهایی استفاده می شود که زوم یا فکوس مطلوب باشد.
دوربین های صنعتی با قاب و یا بدون قاب در داخل و یا خارج ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند.

دوربین های مینیاتوری

 دوربین های مینیاتوری یا mini camera همانگونه که از نامشان پیداست دوربین های مداربسته کوچک متداول در بازار هستند. از این دوربین ها بیشتر به عنوان دوربین های مخفی استفاده می شود. معمولا آنها را در جایی که می خواهند دوربین نامحسوس باشد بکار می گیرند.

دوربین های آی آر

به کلیه دوربین ها که از نور مادون قرمز برای تشخیص تصاویر استفاده می کنند دوربین های اینفرارد یا ir گفته می شود. در دوربین های مداربسته از این تکنولوژی بیشتر برای تشخیص تصاویر در تاریکی استفاده می شود. معمولا تعدادی led در اطراف لنز این دوربین ها نصب شده و بوسیله یک سنسور نور در تاریکی روشن می شوند.

دوربین های اسپیددام چرخشی

دوربین های چرخشی یا speed dome و یا ptz به کلیه دوربین های مداربسته گفته می شود که قابلیت چرخش دوربین در جای خود بوسیله کنترل کننده یا اتوماتیک فراهم شده باشد. از این دوربین ها بیشتر در مواقعی استفاده می شود که نیاز است که فرد تصاویر دوربین مداربسته را همزمان نظارت کند. از اینرو فرد می تواند با استفاده از قابلیت ptz سیستم های مداربسته ، دوربین را به هر جهت که می خواهد بچرخاند و در هر جا که می خواهد زوم کند. دوربین های اسپید دام به دلیل تعبیه شدن موتور روی آنها از قیمت بالاتری نسبت به سایر دوربین های مداربسته برخوردارند.

دوربین های ضد آب

به هر دوربین مداربسته که قاب آنها طوری طراحی شده باشد که از نفوذ آب به آن جلوگیری کند دوربین های ضد آب می گویند. ممکن است خود لنز نیز ضد آب (واتر پروف) طراحی شود اما در بیشتر موارد این قاب دوربین است که به عنوان ضد آب شناخته می شود. دوربین هایی که باید در فضای باز استفاده شوند و یا به اصطلاح دوربین های out door می بایست از قاب های ضد آب استفاده کنند.

تجهیزات دوربین مداربسته
در این بخش به معرفی و بررسی برخی از تجهیزات و لوازم جانبی دوربین های مداربسته می پردازیم.

dvr  چیست ؟
دستگاه ضبط تصاویر دیجیتال digital video recording  که به اختصار dvr نامیده می شود یک سیستم نظارت و کنترل بر دوربین های مداربسته آنالوگ است. این سیستم قابلیت های فرآوانی را برای دوربین ها فرآهم می کند. از ضبط تصاویر با فرمت های تصویری و کیفیت های مختلف تا قابلیت های هشداری متنوع. ارتباط با شبکه و بکارگیری نرم افزارهای کاربردی.

دی وی آر ها شامل تعداد محدودی ورودی و خروجی تصویر و صدا هستند و همین محدودیت تعداد ورودی ها آنها را دسته بندی کرده است. دی وی آر های با 4 ورودی تصویر را دی وی آر 4 کانال (dvr 4ch) می نامند. به همین ترتیب تعداد کانال ها می تواند 8 ، 16 و 32 باشد. دی وی آر های رایج در بازار از 32 فراتر نمی روند. اینها استاندارد های ورودی تصاویر هستند گرچه ممکن است برخی از شرکت ها خصوصا شرکت های چینی تعداد ورودی های متفاوتی برای محصولات خود در نظر بگیرند.

انواع dvr :
صرف نظر از انواع دی وی آر از نظر تعداد کانال که می توانند 4 کانال ، 8 کانال ، 16 کانال ، 32 کانال و یا... باشند ، dvr  های موجود در بازار در دو دسته کلی نیز تقسیم بندی می شوند.
-دی وی آر های استندلون standalone
-کارت دی وی آر

کارت dvr:
کارت dvr یک کارت کامپیوتری است که در دو حالت داخلی (اینترنال) یا خارجی (اکسترنال) بر روی کامپیوتر نصب می گردد. کارت دی وی آر در واقع رابط بین دوربین های مداربسته آنالوگ با سیستم کامپیوتر است. مابقی وظایف را کامپیوتر انجام می دهد. اطلاعات نیز درون کامپیوتر ذخیره می شود.

این سیستم بیشتر برای مصارف کوچک و استفاده های کوتاه مدت توصیه می شود. اشاره به این نکته که یک کامپیوتر را باید برای استفاده از این کارت در نظر گرفت ضمن اینکه برای کارایی و امنیت بیشتر می بایست از استفاده های دیگر با کامپیوتر پرهیز شود هزینه های بالای برق که همزمان بخش های مختلف پی سی مورد استفاده قرار می دهند همگی بازار را به استفاده از سیستم های مستقل دی وی آر سوق می دهد.

دی وی آر استندلون standalone:
سیستم dvr مستقل از کامپیوتر را دی و آر استندالون می نامند. این دستگاه که معمولا در اندازه های متفاوتی در ابعاد دی وی دی پلیر تا کیس کامپیوتر در بازار موجود است بر حسب نیاز می تواند کوچک یا بزرگ و با قابلیت های متفاوت باشد. از آنجا که این سیستم بطور خاص برای ذخیره و کنترل دوربین های مداربسته طراحی شده است استفاده از آن در مقابل نوع کارت کامپیوتر دی وی آر ترجیح داده شده و توصیه میگردد.

همانگونه که اشاره گردید تعداد کانال dvr  ها از روی تعداد ورودی تصویر تعیین می شود حال آنکه دی وی آر ها می توانند دارای تعداد کانال متفاوت ورودی برای صدا باشند. در بازار این دستگاه ها ممکن است هیچ ورودی صدا نداشته باشند و یا یک یا چند ورودی صدا در آنها تعبیه شده باشد.

معمولا دستگاه های دی وی آر ، پرتی برای لن lan شبکه دارند که به منظور ارتباط با شبکه داخلی یا اینترنت و بخصوص در  مبحث انتفال تصویر روی اینترنت استفاده می شود. دی وی آر هایی که ورودی صدا و پرت lan داشته باشند در بازار ایران اصطلاحا فول آپشن (full option) می نامند.

گرچه قابلیت های dvr ها متفاوت است و در بین فول آپشن ها نیز گزینه ها بسیار متنوع خواهند بود.

برخی از قابلیت های متفاوت dvr ها:
-هشدار قطع یا خرابی دوربین
-قابلیت حسگر حرکت motion detection
- قابلیت ضبط تصاویر با فرمت های مختلف و کیفیت های متفاوت
-ارتباط lan یا dial up
-هشدار حرکت از طریق ایمیل
-امکان ارتباط با ftp
-کنترل از طریق وب
- شمارنده ورود و خروج counter
-تنظیم نور در نور شدید یا تاریکی مطلق
-زبان های سیستم (فارسی و ...)

nvr  چیست ؟
دستگاه کنترل و ذخیره سازی تصاویر دوربین های مداربسته تحت شبکه ip را network video recording یا به اختصار nvr می نامند. این دستگاه بر مبنای کنترل دوربین های شبکه طراحی شده و مدل های مختلف آن در ابعاد مختلف موجود است. این سیستم امکان کنترل دوربین های ip و ذخیره سازی تصاویر آنها را فراهم می کند.

وظایف عمده ان وی آر ها همانند دی وی آر ها بوده و قابلیت های نسبتا مشابهی را دارا می باشند. تفاوت ها تنها در بکارگیری و نحوه ارتباطشان با دوربین هاست. برخلاف dvr ها که اتصال تصویر و صدا را بسادگی فراهم کرده اند نحوه اتصال در nvr ها تابع مستقیمی از مفاهیم شبکه های کامپیوتریست. nvr در واقع مرکز اتصال شبکه بشمار می رود و سیاست های اتصال در شبکه بر حسب نیاز با توجه به الگوی شبکه متفاوت خواهد بود.

bnc

bnc یا british naval connector نوعی فیش ارتباطیست که به منظور اتصال کابل های کواسیال بکار  می رود. این اتصال دهنده ها برای کابل های کواکسیلی از قبیل rg59، rg58 تا rg179 و rg316 مناسب هستند.

بی ان سی ها در زمینه های متفاوتی از جمله تجهیزات رادیویی،تلویزیونی،تجهیزات آزامایشگاهی، سیگنال های ویدیویی و همچنین برخی شبکه های کامپیوتری بکار برده می شوند. همچنین این اتصال دهنده ها فیش های متداول برای ارتباط دوربین های مداربسته آنالوگ هستند.

همانند سایر اتصال دهنده ها bnc ها نیز بصورت نری و مادگی با یکدیگر متصل می شوند شامل یک پین داخلی و یک فک دوار چرخنده می باشند. بدنه چرخشی بی ان سی نر در بی ان سی ماده با چرخشی 180 درجه قفل می شود.طراحی داخلی bnc ها سبب اتصال قفل شونده و مطمئن شده است.
bnc های موجود در بازار بسته به نوع اتصال آنها با کابل و همچنین ابزار اتصال دهنده آنها در انواع مختلفی یافت میشوند. از آن جمله می توان به بی ان سی های پیچی ، بی ان سی های فنری، بی ان سی های پرسی و... اشاره کرد.

برای اتصال بی ان سی های پرسی به کابل کواکسیال ابزار پرس بی ان سی نیاز است اما برای بی ان سی های پیچی یک پیچ گوشتی ریز کفایت می کند. که البته نیاز به توضیح نیست که اتصال بی ان سی های پرسی مطمئن تر می باشد.

راهنمای انتخاب لنز مناسب
یکی از دغدغه ها هنگام نصب دوربین های مداربسته خصوصا دوربین های صنعتی ،انتخاب نوع لنز مناسب برای محل و هدف مورد نظر است. اینکه چه لنزی را برای زوم و فوکوس روی بخشی خاص از محیط انتخاب کنیم.
همانطور که میدانید لنزها در اندازه های متفاوتی در بازار موجودند. که متداولترین آنها لنزهای 4.3 ، 6 ، 8 ، 12 و یا 16 میلیمتری هستند.
در تصاویر زیر دوربین در موقعیت یکسان و فاصله 10 متری از ساختمان روبرو نصب شده است. با تغییر لنزها تصاویر را با هم مقایسه می کنیم. با توجه به تصویر مربوط به لنز 4.3 میلیمتری ، واضح است که برای دید کاملتر باید این لنز را انتخاب کنیم. هرچه به لنز 16 میلیمتری پیش می رویم زوم بیشتر شده و دامنه دید کمتر می شود.

لنز 4.3 میلیمتری

لنز 6 میلیمتری

لنز 8 میلیمتری

لنز 12 میلیمتری

لنز 16 میلیمتری